-
1 жалеть
несовер.1. (чувствовать сострадание к кому-л.) тæригъæд кæнынжалеть сирот – сидзæртæн тæригъæд кæнын
2. (сожалеть) фæсмон кæнын, сагъæс кæнынжалеть о былом – чи аивгъуыдта, ууыл фæсмон кæнын
3. (беречь) æвгъау кæнын, ауæрдын; цæст нæ уарзынжалеть деньги – æхцатыл ауæрдын
трудов и жизни не жалел (Пушкин) – йæ фæллой æмæ йæ цард æвгъау нæ кодта
-
2 пожалеть
совер.1. (кого-л.) фæтæригъæд кæнын2. (поскупиться) фæцауæрдын, февгъау кæнын; цæст нæ бауарзындля тебя ничего не пожалею – дæуæн ницы февгъау кæндзынæн
пожалел волк кобылу: оставил хвост да гриву (поcл.) – фæтæригъæд кодта бирæгъ ефсæн: йæ къуди æмæ йын йæ барц ныууагъта
-
3 миловать
несовер. хатыр кæнын, тæригъæд кæнын -
4 пощадить
совер. бахатыр кæнын, фæтæригъæд кæнын, фæцауæрдын -
5 смиловаться
совер. уст. фæтæригъæд кæнын, ныххатыр кæнын -
6 войти в положение кого-л.
-
7 вчуже
нареч. разг. дæрддаг, æцæгæлон уæвгæйæмне вчуже жаль его – æцæгæлон уæвгæйæ йын тæригъæд кæнын
-
8 грешить
-
9 сжалиться
совер. фæтæригъæд кæнын -
10 согрешить
-
11 щадить
несовер. ауæрдын, тæригъæд кæнынщадить чье-либо самолюбие – искæй хиуарзондзинадыл ауæрдын
-
12 жалко
1. нареч. тæригъæддагжалко выглядеть – тæригъæддаджы каст кæнын
жалко продать такую лошадь – æвгъау у ахæм бæх уæй кæнынæн
жалко его – тæригъæд у
-
13 влачить жалкое существование
тæригъæддаг цард кæнын, бонæддæдæр кæнын -
14 искупить
...дайте мне свободу, я свой позор сумею искупить... – раттут мын сæрибардзинад, æз мæ худинагæй мæхи ссыгъдæг кæнын базондзынæн
-
15 искупать
-
16 обращение
ср.1. (к кому-л., куда-л.) бадзырд, баздæхт2. (вращение) зилдух3. эк. зылд, зилдухобращение товаров – товарты зилдух
4. (отношение) ахаст, арæхстжестокое обращение с животными – æнæтæригъæд ахаст фосимæ
5. (воззвание) сидт, фæдзырд
См. также в других словарях:
ФÆРСТÆ СКЪУЫДТÆ КÆНЫН — тж. ФÆРСТÆ ХÆЛДТÆ КÆНЫН 1. Тынг тæригъæд кæнын. Йæ тæригъæдæй фарсскъуыдтæ кодтой къæдзæхтæ. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) 2. Тынг фæхудын. 3. Хуым. Бирæ хæрын, нуазын … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪАХЫ БЫН МÆЛДЗЫГ НÆ КÆНЫН — Тынг тæригъæд кæнын. И мухи не обидит … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆРИГЪÆДТÆЙ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — Цы æвзæрдзинæдтæ фæарæзтæуыд, уыдонæй фервæзын, хи раст кæнын. Æз, дам, уæ уæ тæригъæдтæй ссыгъдæг кæндзынæн. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆРИГЪÆДТÆ ХЪАРЫН — Зындзинæдтæ, мæгуырдзинæдтæ искæй хай кæнын фæндын. О, Хуыцæутты хуыцау. Уæдæ кæд искуы æххуыс кодтай мæгуыр куывдæн... Уæд та, кæд Уырысы мадæлтæ дæр афтæ кæуынц, хъарæм дæм нæ дыууæты тæригъæд дæр. (Брытъиаты Е, Хазби.) Текъа æрбадт, ... йæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆРИГЪÆДÆЙ МÆЛЫН — см. ФЫДУДÆЙ МÆЛЫН Хъизæмар кæнын, æвзæр цæрын. Уырыссаг адæм тæригъæдæй мардысты. Цардысты талынг, чъизи агъуысты. (Ф. 1928. 4.) Уарди: Кæйдæр дзугты фæдыл лекка кæныс хохæй Хъызлармæ æмæ æз та тæригъæдæй мæлын. (Гаглойты В. Уарзондзинады кадæг.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆСТÆ ТÆРИГЪÆДÆЙ СКЪУЫДТÆ КÆНЫН — Стыр уæззау, тыхст уавæры уæвын. Къуымты сæ сырддзæстытæ рахæсс бахæсс кодтой... Сывæрджын ус хъæрзыдта, йæ тæригъæдæй бæстæ скъуыдтæ кодта. Уый сæнттæ цагъта. Йæ гуыбыныл иу йæ къухтæ авæрдта. Мæгуыр йæ бон, йæ сывæллоны ма бахъахъхъæнынмæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆХХЫЛ УÆЗ КÆНЫН — Тынг бирæ адæм æрæмбырд уын. Ам адæмы тæригъæдты уæзæй... ныкъæдз дæн. Дæуæн та зæххыл уæз кæнынц, нымæц дæр сын нæй. (Козаты Х. Тæригъæдтæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆРИГЪÆДТÆ ÆРТÆФСЫН — Æвзæрдзинад саразыныл фæсмон кæнын; чидæр цы æвзæрдзинæдтæ фæцарæзта, уыдон йæхæдæг æвзары, фиды сæ. Иугæр Годе тардзæгъдæн райдыдта, уæд Цъæййагон; йæ бадæнæй нæ фезмæлгæйæ, афтæ бакæны: – Æртæфстысты дыл дæ тæригъæдтæ. (Букуылты А. Зарæг баззад … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ КÆРДÆНТÆ КÆНЫН — Тынг тыхсын; мæсты кæнын. Цы бачындæуа Азауæн? Йæ тæригъæд зæрдæйы кæрдæнтæ кæны. (Беджызаты Ч. Октябры тырысаимæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ НÆ ХЪÆБÆР КÆНЫН — Искæмæ нæ мæсты кæнын, хæрам ахаст æм нæ дарын. Симайæн бæргæ тæригъæд кодта, уарзгæ дæр афтæ, зæрдæ йæм бæргæ нæ хъæбæр кодта, фæлæ цонгцыбырæй зын цæрæн уыд. (Биазырты Д. Сагуассæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ СКЪУЫДТÆ КÆНЫН — Тынг мæт, джитæнтæ кæнын, æрхæндæг æнкъарæнтæ æвзарын. Сердце надрывается. Йæ зæрдæ Хæдзарæгоны мастæй æмæ тæригъæдæй скъуыдис Хъуызылбегæн. (Мамсыраты Д. Æхсарбег.) Мæнæ йæ фыд нал уыдзæн, зæгъгæ, йын уыцы хъуыды йæ зæрдæ скъуыдтæ кодта. (Пушкин … Фразеологический словарь иронского диалекта
